Coñezamos algo máis sobre peixes e mariscos

As cifras que arroxa na actualidade o mercado mundial de pesca, tanto na captura de especies como na acuicultura e na fabricación de derivados destinados á alimentación humana, son as maiores xamais rexistradas na Historia. En 2016, a actividade alcanzou os 170 millóns de toneladas.

Segundo as estatísticas da FAO (Organización das Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación), a contribución da acuicultura á subministración mundial de peixe e marisco está en continuo crecemento. Do 3,9% da produción total que representaba en 1970 pasou ao 27,3% en 2000, e a 47% en 2016, o que fai que sexa o sector de produción de alimentos de orixe animal que maior crecemento experimenta. As principais especies producidas na acuicultura mundial son a carpa herbívora, a carpa prateada, o camarón, o cangrexo, os ostiones e a ameixa xaponesa.

A utilización mundial do peixe

Do total da produción mundial de peixe en 2016, o 90% utilizouse para o consumo humano (151 millóns de toneladas). Desta cantidade, o 46%, foi peixe fresco, o 31% conxelado e, en menor medida, enlatado e curado. O resto usouse para fabricar distintos produtos, sobre todo fariña e aceite.

A pesca en España

España conta con máis de 7.000 quilómetros de costa, o que fai del un país marítimo na súa economía e ictiófago na súa dieta. É tamén unha potencia pesqueira significativa no panorama europeo e mundial. A súa flota supera os 9200 barcos, sendo o primeiro produtor industrial da Unión Europea en produtos da pesca co 20% da produción.

Galicia é a comunidade autónoma coa maior flota pesqueira nacional, seguida de Andalucía, País Vasco, Asturias, Cataluña, Comunidade Valenciana, Illas Canarias, Murcia, Cantabria e Illas Baleares. A produción pesqueira nacional estímase en case un millón de toneladas de peixes e mariscos.

Consumo de peixe en España

Máis de 1.000 millóns de persoas dependen do peixe para obter as proteínas animais necesarias nunha dieta. A dependencia do peixe adoita ser maior nas zonas costeiras que nas continentais. Ao redor do 56% da poboación mundial obtén do peixe polo menos un 20% do seu achegue de proteínas animais, aínda que en pequenos estados insulares depéndese do peixe case en exclusiva.

Nos países industrializados, onde a dieta contén en xeral unha gama diversificada de proteínas animais, a subministración de peixe aumentou de 13,2 millóns de toneladas en 1961 a 25,4 millóns en 1999, o que provocou un crecemento da demanda deste alimento de 19,9 a 28,3 quilos per cápita. A taxa deste incremento foi constante até fins dos anos oitenta, pero desde entón está estabilizada.

En España, os últimos datos da Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO) referidos a 2016 contabilizan preto de 905000 toneladas de capturas de peixes e mariscos. A gran maioría é provista pola flota autóctona, aínda que a tendencia á alza do consumo de peixe indica que será necesario incrementar as importacións e que a crianza dalgunhas especies en acuicultura aumentará. Hoxe en día, robalizas, douradas, rodaballos, troitas, túnidos, mexillón e salmón, son especies de criadeiro que abastecen as pescaderías.

En 2016, segundo os datos do panel de consumo do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), o consumo para o conxunto de produtos da pesca sitúase en 25,5 Kg/persoa, ou o que é o mesmo, 70 g/persoa/día. O 76 % do consumo total de produtos pesqueiros realízanse no fogar, e o 24% restante, en restauración e hostalaría colectiva e institucións. Máis do 86% do peixe vendido é para consumir no fogar, polo que non se consomen máis de tres quilos e medio por persoa e ano aproximadamente fóra do fogar.

Por comunidades autónomas, é en Galicia, Castela-León, Asturias, e País Vasco onde máis peixe fresco consómese.

Si utilízanse como referencia as variables sociodemográficas, obsérvase un maior consumo de peixe nas grandes cidades fronte ás poboacións máis pequenas. Esta diferenza agudízase no consumo de peixes frescos, mentres que o consumo de conxelados é maior nos núcleos rurais.

En función do tamaño familiar, advírtese que as persoas novas que viven soas e as parellas sen fillos consomen pescado en maior cantidade e regularidade, pero son as mulleres maiores de 65 anos as que realizan maiores compras de peixe fresco para o fogar. Segundo o nivel socioeconómico, quen pertencen a unha contorna media ou media alto consomen máis cantidade de peixe, en particular, peixe fresco e marisco. O perfil do consumidor de conservas de peixe é unha persoa que vive soa que habita nunha gran cidade, que ten máis de cincuenta anos e cuxa renda se sitúa nos segmentos máis altos.

Así mesmo constátanse cambios no tipo de produto elixido, de modo que o consumo dos produtos frescos enteiros foi diminuíndo mentres que o das presentacións máis elaboradas (filetes, rodajas, etc.) foise incrementando, o que chegou a modificar a forma de presentar o xénero.

Á vista destes datos, España sitúase, en termos relativos, detrás de Xapón e Portugal nos primeiros postos do consumo mundial de produtos da pesca.

Frecuencia de consumo

Algo máis do 68% dos fogares españois consomen peixe fresco dous ou máis veces por semana, o que resulta unha frecuencia media de 9 inxestas mensuais. O 31% dos fogares consome peixe conxelado coa mesma frecuencia e só o 12% consome preparados de peixe.

Os peixes favoritos

A oferta actual de peixes e mariscos que se atopa no mercado é inmensa grazas ás novas técnicas de distribución e ás importacións. Con todo, os costumes gastronómicos, as receitas típicas, así como os gustos arraigados dos consumidores aínda determinan a especie que se adquire.

En España, as especies de peixes máis consumidas son: pescada, pixota, sardiñas, boquerones e salmón entre os peixes frescos e conxelados, e atún entre consérvalas de peixe.