Toxiinfecciones alimentarias relacionadas co peixe

En 2016 obtivéronse aproximadamente 170 millóns de toneladas de peixe e produtos pesqueiros en todo o mundo, incluída a pesca natural e a acuicultura, das que case o 90% utilizouse para o consumo humano. O resto usouse para elaborar diferentes produtos, sobre todo aceites e fariñas. Das toneladas destinadas á alimentación, o 46% consumiuse como peixe vivo, fresco ou refrigerado, e o 31% como peixe conxelado. O resto destinouse a diferentes elaboracións como peixe enlatado, curado, etc.

A produción e obtención do peixe e os produtos derivados da pesca teñen as súas propias características. Mentres que a maior parte da carne procede de animais domésticos criados expresamente para o consumo humano e, en menor medida, da caza de animais salvaxes, no caso do peixe, a obtención é inversa. Os animais viven no seu medio natural e só unha pequena parte, que ben é certo que cada día é maior, ten a súa orixe na acuicultura, é dicir, o peixe criado en granxas e piscifactorías.

As capturas mundiais de peixe incrementáronse nas décadas dos anos 70 e os 80 do pasado século.

A partir de 1988, a pesca extractiva (pesca no medio natural) estabilizouse cunha tendencia a diminuír debido á sobreexplotación dos caladoiros. Como a poboación humana continúa crecendo, a dispoñibilidade per cápita anual é menor cada ano. No entanto, unha gran parte deste valioso produto desperdíciase. A FAO (Organización das Nacións Unidas para a Agricultura e a Alimentación) estimou que as perdas post-captura (aquelas que son descartadas nos propios barcos ou se perden por deterioración) seguen alcanzado o 27% das capturas totais. Por tanto, a mellor utilización dos recursos acuáticos debe ir tamén dirixida a diminuír estas enormes perdas, mellorar a calidade e o mantemento do peixe e dos produtos da pesca e valorar cada vez máis as especies pouco utilizadas polo seu escaso valor comercial.

Comprobouse que se pode esperar un maior incremento na subministración de peixe a partir dun mellor aproveitamento, redución de perdas e maior expansión da acuicultura.

A importancia do peixe na alimentación

Segundo o informe do consumo de alimentación en España realizado polo Ministerio de Agricultura e Pesca, Alimentación e Medio Ambiente, o consumo de produtos da pesca en España no ano 2016 situouse ao redor de 25,5 quilos por persoa e ano. O consumo de peixe fresco representa o 45,3% do peixe consumido, quedando en segundo lugar co 17,7% consérvalas de peixes e moluscos.

Na actualidade, existe unha tendencia crecente a incrementar o consumo de peixe como alternativa á carne e derivados. No contexto das recomendacións dietéticas realizadas por diferentes organizacións nacionais e internacionais relacionadas coa saúde, os produtos da pesca ocupan un lugar destacado para conseguir unha dieta equilibrada, alcanzar os requirimentos nutricionais e actuar sobre factores de risco de determinadas enfermidades.

Novas especies de peixe

O aumento do consumo de peixe e produtos da pesca fixo que se multipliquen os intercambios internacionais e a presenza no mercado de produtos que proveñen de países diversos. Esta situación fai que se introduzan novas especies de peixe, con igual calidade, pero non coñecidas até a data ou manipuladas e transformadas por empresas ou persoas que comezan unha nova actividade á que non están afeitos. Por iso, requírese a imposición dun control de produto que até hoxe non era habitual.

Perigos de toxiinfección alimentaria

A maioría dos produtos pesqueiros utilizados como alimento son inocuos. Con todo, do mesmo xeito que todos os alimentos, carrexan algún tipo de risco. O número de casos de brotes por toxiinfección alimentaria causados polo consumo produtos pesqueiros é reducido. A súa incidencia depende de factores como a dieta da poboación e a forma de preparar os alimentos. Así, a proporción de brotes nos que están implicados estes alimentos é significativamente superior en Xapón (21%), onde o peixe se adoita consumir cru. En España, o número de brotes aproxímase a un 8%. Os riscos asociados ao consumo destes alimentos, de cultivo e salvaxes, poden deberse a motivos relacionados co ambiente, o proceso, a distribución e a manipulación do consumidor.