Antxoa

Sukaldaritza tradizionala

Antxoek herrialdeko plater ezagunenetako batzuen protagonistak izateko pribilegioa dute. Komunitate askotan, antxoa eskualdeko gastronomiaren parte da. Txoko bakoitzean bokartak izen berezia du: bocarte Kantabrian, anchoa Euskal Herrian, seitó Katalunian eta aladroç Levanteko kostaldean eta Balear Uharteetan.

Euskal Herrian ohikoa da antxoak buztinezko kazoletan zerbitzatzea, pipermin-ukitu batekin edo pil-pilean eginda. Mediterraneoko kostaldean ozpinetako antxoak ugari dira, eta Andaluzian, tamaina txikiagoko antxoak frijitu egiten dira eta "arraintxo frijitu" errazio on baten parte dira. Ezin falta dira antxoa gazituak, kalitate bikainekoak, bai Kantabriako kostaldean egindakoak (Kantabria eta Euskal Autonomia Erkidegoa), bai Brava kostakoak, non La Escalako antxoak nabarmentzen baitira.

Edonola ere, antxoak udako aperitiborik preziatuenetakoak dira, eta basotxo bat ardo zuri on, fin edo kamamila, edo garagardo fresko bat izaten dute ondoan.

Antxoak pil-pilean: Su motelean, oliba-oliotan, baratxuri batzuk frijituta. Saltsa loditzeko gakoa lapikoaren mugimendua koordinatzea eta perrexil xehatu ukitu bat ematea da.

Bitxikeriak

Antxoak eta beste arrain gantzatsu batzuk (izokina, aingira, atuna, sardinak) erabiliz, "garum" izeneko saltsa egiten zuten greziar eta erromatarren garaian, eta oso erabilia zuten ongailu gisa. Horretarako, aipatutako arrainak erabiltzen zituzten, tamaina txikian, osorik eta zatituta, beren hesteak barne. Belar usaintsuekin eta gatzarekin konbinatzen zituzten, eta ore horrek egunak ematen zituen bertan, hartzitu arte. Garuman erabiltzen diren belar batzuk aneta, martorria, mihilua, apioa, oreganoa eta mendafina dira.

Nola prestatu

Antxoa da kontserbak edo erdi-kontserbak egiteko espezierik estimatuenetako bat, bere usain bizi eta haragiaren leuntasunari esker. Hala ere, antxoak beste modu askotara ere jan daitezke, eta guztietan mantentzen dute berezko lurrina eta zaporea. Gozo-gozoak gertatzen dira kalitatezko oliba olioarekin, baratxuritan frijituta, labean erreta edo, besterik gabe, plantxan eginda eta ozpin-olio saltsarekin lagunduta. Haragia gantzatsuagoa denez, ez da beharrezkoa gehiago eranstea, zaporetsuak eta mamitsuak izan daitezen. Eta antxoei ukitu berezia eman nahi bazaie, osagai ezin hobea dira kanape zaporetsuak egiteko, edo antxoa edo patezko pasta original eta nutritiboa.