Azido urikoa

Hiperurizemia purinen metabolismoan gertatzen den nahasmendu baten ondorioz gertatzen da. Purinak proteinen osagaiak dira, eta organismoan azido uriko bihurtzen dira. Odolean azido urikoa metatuz gero, urato monosodikoaren gatz gehiegi sortzen da; gatz kristalizatuak dira, eta kartilagoetan, hezurretan eta artikulazioetan sar daitezke, kalte egin diezaiekete eta artritisaren sintoma kronikoak sor ditzakete.

Hiperurizemia urteetan mantendua izatearen ondorioz, hezueria ager daiteke, 35 urtetik gorako gizonetan prebalentzia handiagoa duen gaixotasuna. Gaixotasun honen ezaugarria oineko behatz lodian hasi eta hanka osoan gora doan min bizia agertzea da, ukondo eta eskumuturretan ere eragina izan dezakeen arren.

Hiperurizemia edo hezueria duten pertsonek mugatu egin behar dute purina-eduki handiko elikagaien kontsumoa, hala nola arrain urdinarena; arrain zuria ere jan dezakete, substantzia horiek urriak baitira.

Arrainari alergia izatea

Arraina da alergia gehien eragiten duen elikagaietako bat. Arrain zuriak zein urdinak jateagatik sor daitezke. Halakoetan, arraina, haren eratorriak eta osagai gisa arrainaren osagairen bat izan dezaketen produktuak dietatik kentzea izaten da irtenbidea.

Alergien eragileak Anisakis parasitoa, arrainaren proteinak berak edo arraina deskonposatzean sortzen den histamina dira.

Anisakiasia edo anisakidosia

Anisakis parasitoak eragindako gaixotasuna da. Bi zentimetro inguruko luzera duen zizarea da Anisakis, eta haren larbak legatza, bakailaoa, atuna, zefalopodoak (txibia, txokoa eta olagarroa) eta krustazeoak (karramarroak, otarrainak...) bezalako espezieen muskuluan eta abdomeneko barrunbean bizi dira.

Arrain gordina, ketua, gazitua, marinatua, eskabetxean edo gutxi kozinatua eta Anisakisez kutsatua badago, parasitoa gizakiarengan sartzen da. Badira bizkarroi horiekiko sentiberak diren pertsonak, eta alergia sor diezaiekete, batzuetan larria, eta haien sintoma ohikoenak larruazaleko azkura, erupzioa eta arnasa hartzeko zailtasuna dira. Erreakzio alergikoa eragiteaz gain, Anisakisak parasitazio gastrikoa eragin dezake, hau da, urdailean katigatu daiteke, hantura eragin dezake eta, kasurik larrienetan, urdaila eta hestea zulatu edo beste organo batzuetara joan daiteke.

Parasitoa eta haren larbak desagerrarazteko modua izozketa edo kozinatze sakona da.

Alergia arrainaren proteinari

Pertsona batzuek erreakzio alergikoak izaten dituzte elikagaien osagai jakin batzuen aurrean, arrainaren proteinek bezala.

Arrainaren proteinekiko alergia dutenen immunologia-sistemak antigorputzak sortuz erreakzionatzen du mantenugai horien aurrean, eta antigorputz horiek, zenbait erreakzioren ondoren, hainbat substantzia agerrarazten dituzte, horien artean, histamina. Substantzia horrek erreakzio alergikoak eragiten ditu, eta sintoma hauekin agertzen dira: arnas sintomak (asma, errinitisa, laringeko edema); larruazalekoak (urtikaria, betazalak, ezpainak eta masailalboak handitzea, dermatitisa); gastrointestinalak (goragalea, goitikak, beherakoa, sabeleko mina); eta sintoma neurologikoak, batzuetan arrainari alergia izateak migrainak eragiten dituelako.

Arrainek eta itsaskiek eragindako alergiak luzaroago irauten du sentsibilizazioan, eta hamarkadak edo bizitza osoa iraun dezake. Kasu horietan, frogatutako tratamendu eraginkor bakarra arrainik eta arrain-deribaturik gabeko dieta egitea da, eta ez da ahaztu behar merkatuan beste produktu batzuk ere badaudela, eta osagai horien artean arrainen zenbait osagai ere badaudela.

Alergia gehien sortzen duten arrainak bakailaoa, abadira, izokina, amuarraina, atuna, antxoa eta berdela dira. Arrain horien artean alergia gurutzatua egon ohi da, eta horrek esan nahi du aipatutako arrain bati alergia dion pertsonak gainerakoei ere alergia diela.

Histaminak eragindako intoxikazioa

Histaminak eragindako intoxikazioaren sintomak arrainari alergia diotenen antzekoak dira, baina intoxikazio hori ez da alergia batekin nahastu behar.

Histaminak eragindako kutsadura hainbat elikagaik eragin dezakete, hala nola gaztak, ardoak edo hestebeteak, baina arraina da sarrien eragiten duena. Kutsadura hori arraina tenperatura desegokietan kontserbatzearen edo manipulazio ez oso higienikoaren ondorioz agertzen da. Beraz, arrainetan histamina kopuru handiak egotea freskotasun faltaren adierazle da.

Arraina asaldatzen hasten denean, histidina izeneko aminoazidoa askatzen da, eta arrainean dauden mikroorganismoek erabiltzen dutenez, histamina sortzen da, arrainaren muskuluan metatzen den substantzia. Histaminaz kutsatutako arrain hori irensten duenean, elikagaiek eragindako alergietan agertzen diren sintomen antzekoak izaten ditu. Erreakzioa berehalakoa izaten da (2 ordu), eta aurpegia gorritzea, azkura, goragalea eta gonbitoak, beherakoa eta/edo arnasa hartzeko zailtasuna eragiten ditu

Arteria-hipertentsioa

Hipertentsioa edo likido-erretentzio arazoak dituzten pertsonek arrain freskoa jan dezakete, urdina zein zuria.

Hala ere, murriztu egin behar dute gatza behar duten arrainen edo deribatuen kontsumoa. Hori da, adibidez, arrain-kontserben eta -erdikontserben, kabiarraren eta suzedaneoen kasua, bai eta arrain onduarena ere, non sartzen baitira lehortuak, ketuak eta gazituak, baita arrain izoztua ere. Gaur egun, izoztuta saltzen den arrainaren zati bat itsasontzietan izozten da, eta horrek arrainaren kalitate ona bermatzen du, azkar ebiszitzen eta izozten baita.

Izozteko itsasoko ura erabiltzen da, eta horrek gatz pixka bat eransten dio horrela izoztutako arrainari.

Kontserben, kabiarraren eta suzedaneoen eta arrain onduen kasuan, gatza kontserbagarri gisa erabiltzen da, ehunetatik ura xurgatzeko duen gaitasunari esker. Hori dela eta, garatzeko ura behar duten mikroorganismoek ezin dute hori egin, eta, beraz, ez dira elikagaia hondatzeko gai.

Adituek egunean 5.000-6.000 miligramo (5-6 gramo) gatz baino gehiago ez hartzea gomendatzen dute. Kopuru horretan sartzen da zenbait produkturi eransten zaien gatza, bai eta elikagaiak prestatzeko eta kozinatzeko erabiltzen dena ere.

Hona hemen sodio edukiaren adibide batzuk, arrainen 100 gramoko: arrain kontserbak - sardina, antxoa, atuna, hegaluzea - (500-800 miligramo), bakailao, amuarrain edo izokin ketuak (1.000-1.200 miligramo), bakailao gazitua (8.100 miligramo), bakailao gazitu beratua (3.100 miligramo), kabiarra (1500 miligramo), kabiarraren ordezkoak (2120 miligramo). Horrelako produktuak maiz kontsumitzeak sodio gehiegi hartzea dakar eta, beraz, ez da komeni gehiegi kontsumitzea.

Azken batean, garrantzitsua da arraina haragia bezain maiz jatea, profil lipidikoa osasungarriagoa delako eta proteina-edukia ere antzekoa. Arrain urdinari dagokionez, astean bitan, gutxienez, dietan egotea gomendatzen da. Dena den, odolean kolesterol-maila altua izanez gero edo gaixotasun kardiobaskularren bat izanez gero, arrain urdina astean lau aldiz jatea gomendatzen da, eta dieta osasungarri, askotariko eta orekatu baten barruan sartzea beti.